در بازگشایی کتابخانه ملک الشعرا بهار چه گذشت؟ به گزارش بی بدیل دات کام، در آیین بازگشایی کتابخانه ملک الشعرا بهار از این شاعر گفته شد، از ایران دوستی اش و خاطرات تبعیدش به اصفهان. دختر او هم در این مراسم اظهار داشت: بهار به رغم همه رنج ها و دردها و گرفتاری های زندگی پرتلاطمش مردی صبور و پایدار و مقاوم بود. او قصیده «آمال شاعر» را درست بعد از گذراندن دوران تلخ زندان و تبعیدش در اولین سالهای دهه 1310 و نیز درد پایان ناپذیر تنگ دستی اش سرود که پر از نشانه های امید و عشق به زندگی است و هیچ گاه تسلیم دردهای جانکاه روزگار نشد. به گزارش بی بدیل دات کام به نقل از روابط عمومی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، مراسم بازگشایی کتابخانه ملک الشعرا بهار، شامگاه جمعه، پنجم آبان، در سرای عامری های کاشان و با حضور کاشانی ها به ویژه اهالی فرهنگ این شهر اجرا شد. همان دیاری که او درباره ی اش اظهار داشته بود: «باد آباد مَهین خطه‌ی کاشان». قطبِ فرهنگ ِ کاشان در آینده در شروع این مجلس که وحید مدرس زاده اجرای آنرا برعهده داشت، علی میرانصاری، عضو شورای عالی علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی که این کتابخانه به همت او پا گرفته است، اظهار داشت: در اردیبهشت ۱۳۹۵، همایش «خاندان بهار، چهار نسل در خدمت فرهنگ ایران» در کاشان انجام شد که استادان بزرگ در عرصه های مختلف دعوت شدند و سخنرانی کردند. در حاشیه این برنامه، کتابخانه ملک الشعرا بهار راه اندازی شد. محل کتابخانه چندبار تغییر نمود و با پشتکار مدیر جدید سرای عامری ها، کتابخانه در حوض خانه عمارت بازگشایی شد که دارای دو اتاق شامل مخزن و قرائت خانه است. مدیر بخش ادبیات دانشنامه ایران اضافه کرد: این کتابخانه در شروع تنها ۲۰۰ جلد کتاب داشت که از طرف خاندان بهار اهدا شد. اما حالا و در بازگشایی آن، شمار منابع به حدود ۸۰۰ جلد کتاب رسیده است که از جانب خاندان زرین کوب، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، کتابخانه ملی ایران و بنیاد موقوفات افشار و مشارکت گروه فرهنگی سیلک هدیه شده است. بنا دارم این فضای فرهنگی، به کتابخانه مرجع و محل مراجعه اهل فرهنگ کاشان و قطب پژوهشی این شهر بدل شود. نسب از خاندان ضرابی کاشان سپس سیف الله امینیان، معمار پیشکسوت، حضور فرزند ملک الشعرا بهار در کاشان را به قول بهرام بیضایی که او نیز اهل آران بود، سرزدن به خانه پدری توصیف کرد، اظهار داشت: در کاشان سه طایفه صاحب سیف و قلم بودند؛ غفاری ها، ضرابی ها و شیبانی ها. ملک الشعرا بهار از خاندان ضرابی بود که تا روزگار ساسانیان نسب می بردند و از طایفه‌ی کُردِ دُنبَلی بودند در زمان شاه عباس دوم به کاشان آمدند و چون آقامحمدخان دُنبَلی سکه ضرب می کرد، ضرابی نام یافتند. اینان خودرا از از نوادگان برمکیان می دانستند و خود بهار نسبش را به آل برمک می رساند. این چهره ماندگار میراث فرهنگی در آخر شعری سروده حسین پرتو بیضایی، پسرعموی بهرام بیضایی و پسر میرزا علی محمد ادیب بیضایی آرانی در وصف ملک الشعرا خواند که با هم دوستی داشتند و در سال ۱۳۱۹ گفته بود. بنیان گذار سبک شناسیِ سنتیِ غیردانشگاهی در ادامه، عبدالرضا مدرس زاده، دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشان در سخنانی با اشاره به اینکه بهار بنیان گذار سبک شناسیِ سنتیِ غیردانشگاهی در ایران است، اظهار داشت: این مهم، محصول معلومات و ذوق و استعداد و قدرت شاعری اوست که کتاب مستطاب سه جلدی «سبک شناسی» با عنوان فرعی «تاریخ تطور نثر فارسی» را نوشت و در دانشگاه تهران درس داد. وقتی سبک شناسی بهار را می خوانیم، شاهد سبک شناسیِ تقویمی هستیم که از اولین متون فارسی تا معاصر را شامل می شود چون او تمام متون را خوانده بود. این در شرایطی است که ۸۰ سال پیش نظریه های سبک شناسی در کار نبود و ازاین حیث باید او را از مبدعان سبک شناسی نظم و نثر دانست که شاگردش حسین خطیبی و بعدتر خسرو فرشیدورد و سیروس شمیسا راهش را ادامه دادند. این سبک پژوه ادبی اضافه کرد: ملک الشعرا از قصاید رودکی و لبیبی و مسعود سعد و عنصری و فرخی و منوچهری به زبان روز اما سخته و سنجیده استقبال کرده و جواب داده که ۸۰ سال پیش نمونه نداشت و بی بدیل بود. مدرس زاده در پایان، اشاره ای نیز به حضور بهار در کاشان کرد که در خرداد ۱۳۲۰ و بعد از پایان کلاس های دانشگاه، مدتی در همین خانه، میهمان ابراهیم خلیل خان عامری بود و قصیده ای نیز دراین باره سرود. خاطره تلخ بهار در اصفهان مهدی نوریان، استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان با توجه به حضور بهار همراه با علی اصغر حکمت و حبیب یغمایی در کاشان و قمصر و شرح آن در خاطرات یغمایی در خرداد ۱۳۲۰، درباره ی حضور تلخ بهار در اصفهان صحبت کرد: در سال ۱۳۱۲ مأموران تأمینات، بامداد عید نوروز به خانه ملک الشعرا بهار ریختند و او را با خود بردند که باید وصف آنرا در حبسیات او خواند. پنج ماه در حبس بود و بعد به اصفهان تبعید شد و ابتدا به منزل صدرالمحدثین رفت. کسی که وقتی در مسجد شاه اصفهان به منبر می رفت تا میدان نقش جهان جمعیت گرد می آمد و آواز بسیار خوشی نیز داشت و گوشه صدری در موسیقی ایران به نام اوست. صدرالمحدثین با آن که می دانست بهار مغضوب است اما میزبانش شد که قصیده «گر که صدر اندر اصفهان نبُدی/ اصفهان نیمهٔ جهان نبُدی» وصف این روزهاست. این مصحح دیوان مسعود سعد سلمان افزود: حسن سلطانی که تاجر فاضلی بود و پسرش منوچهر، ویلون نواز و فیزیک دان برجسته ای شد، خانه ای به بهار داد و به انحای مختلف به حالش رسیدگی می کرد و بهار نیز از او به نیکی یاد کرد. جمشید امیربختیاری هم در اصفهان به بهار ارادت داشت و روایت کرده است در عصر عید نوروز ۱۳۱۳ به دیدنش رفتم. گفت دلم گرفته و برویم قدم بزنیم. از پل خواجو تا پل مارنان در حاشیه زاینده رود قدم زدند، بهار بداهه قصیده ۷۰ بیتی سرود و او می نوشت که مطلعش، «نوبهار است و بود پرگل و شاداب چمن/ همه گل ها بشکفتند به غیر از گل من» بود. این ادیب تصریح کرد: بهار در آن یک سال تبعید، حدود شش _ هفت هزار بیت سرود. البته او را آزار می دادند و حکم تبعیدش به یزد آمد که با وساطت رجال شکسته شد. او با اقتدا به کارنامه بلخ حکیم سنایی غزنوی، منظومه «کارنامه زندان» را سرود و حتی از فتنه جویان نام برد. مصاحبه ای از فرزند استاد، زنده یاد پروانه بهار خواندم که در هنگام تبعید بهار به اصفهان، هفت سال داشت، روایت کرده بارها پیش آمده بود که غذا در خانه نداشتیم و اصفهانی ها به ما کمک می کردند. نوریان اضافه کرد: ملک الشعرا در آن شرایط سخت، چندین بار شاهنامه را خواند و بر آن حاشیه نوشت که نشان میدهد او آن قدر در متون غور کرده بود که توانسته بود بی منبع و بی مرجع، بر آن تحشیه بنویسد و حتی ابیات الحاقی را نیز استباط کرده بود. جالب است بدانید در اصفهان با همه آن گرفتاری ها، شرح حال فردوسی را در مجله باختر که سیف پور فاطمی درمی آورد، نوشت. مقالاتی که نه چکیده داشت و نه کلیدواژه اما بر همه‌ی مقالات امروزی می ارزید. او در آخر از توصیف پرویز ناتل خانلری یاد کرد که بهار را آخرین ادیب سنتی ایران به مفهوم کلاسیک آن دانست. در اندیشه ایران و بعد، اصغر دادبه، مدیر بخش ادبیات مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی به ایران دوستی بهار پرداخت و اظهار داشت: بهار با همه وجود ایران را دوست داشت و به جرأت می گویم اگر فقط یک حافظ و نظامی و سعدی و فردوسی و خیام و عطار داریم، تنها یک بهار داریم برای اینکه او همه چیزهایی را که لازمه یگانگی است، دارد و این برای جامعیت او کافی است که در هر زمینه ای که عمل کرد، جامع بود. بهار هرچه کرد برای ایران کرد و حتی وقتی مجلس وکیل یا وزیر فرهنگ بود، برای خود کیسه ندوخت او اضافه کرد: بهار نیک می دانست مظروف بی ظرف ممکن نیست. مظروف ارزش های ملی و دینی است و ظرف آن، وطن ماست و اگر ایران نباشد، آن ارزش ها رنگ می بازند. در تاریخ بزرگان ما می دانستند این ارزش ها به تعبیر اهل منطق، لایجتمع نیستند. این استاد زبان و ادبیات دانشگاه طباطبایی تصریح کرد: بهار هرچه کرد برای ایران کرد و حتی وقتی مجلس وکیل یا وزیر فرهنگ بود، برای خود کیسه ندوخت و وقتی کنار گذاشته شد، قصیده ای سرود که «ز لطف خسرو ایران زمین بهار اینک/ شد از مغاک سیاست بر آسمان ادب» باخبر کنایه آمیزش بود. هرچند معتقدم چه خوب شد که بهار به آسمان ادب رفت. او که وقتی هیچ خبری از سبک ادبی نبود، سبک شناسی را نوشت. دادبه افزود: وی در خدمت میهن و فرهنگ میهن بود و بیانیه اش را در قصیده پیام میهن بیان کرده که مطلعش «به هوش باش که ایران تو را پیام دهد/ تو را پیام به صد عز و احترام دهد» است. او همه عمر در سوختن و ساختن گذراند و متوقف نماند و پیش رفت. او تاکید کرد: اگر این فرهنگ نماند، هیچ برای ما نخواهد نماند و ما نیز نخواهیم ماند و اگر نمانیم، گمان نکنید ما را بر صدر خواهند نشاند. زبان فارسی در حلقه تنگ محاصره است پس باید به فرزاندان خود، گلستان و بوستان بیاموزانیم و نسل آینده را با این ادبیات تربیت نماییم تا بماند. وطن را به دو چشم نگران آخرین سخنران، چهرزاد بهار، تنها فرزند بازماند ملک الشعرا بهار بود. در قسمتی از سخنان او آمده است: «با مرگ خواهر بسیار عزیزم، پروانه بهار در تابستان سال ۱۴۰۱ من آخرین فرزند بهارم که این بخت را دارم که در یک همچو محفل باشکوه فرهنگی و در این سرای مجلل زیبا و اصیل که صاحبان آن از دوستان نزدیک و صمیمی پدرم بوده اند شرکت کنم؛ پدرم حتی یک دفعه بنا به دعوت مرحوم میرزا ابراهیم خلیل خان عامری در تابستان سال ۱۳۲۰ به شهر کاشان و همین مکان تاریخی آمده بود و مثنوی «از تهران تا قمصر» را به یادگار آن سفر ساخت که در جلد دوم دیوان بهار ثبت شده است: بیا تا سوی قمصر بار بندیم/ دو روزی بر بُروتِ ری بخندیم// از آن جا تا به کاشان تازتازان/ ز کاشان تا به قمصر نازنازان. بهار به رغم همه رنج ها و دردها و گرفتاری های زندگی پرتلاطمش مردی صبور و پایدار و مقاوم بود. او قصیده «آمال شاعر» را درست بعد از گذراندن دوران تلخ زندان و تبعیدش در اولین سالهای دهه ۱۳۱۰ و نیز درد پایان ناپذیر تنگ دستی اش سرود که پر از نشانه های امید و عشق به زندگی است و هیچ گاه تسلیم دردهای جانکاه روزگار نشد: شد کشور ایران چو یکی باغ شکفته/ از ساحل جیحون همه تا ساحل اروند. کلام را با رباعی بهار ختم می کنم؛ همان که به روی سنگ گنبد مزارش در آرامگاه ظهیرالدوله حک کرده ایم: عمری بسپردیم به کام دگران/ ما در تشویش و قوم در خواب گران// القصه وطن را به دو چشم نگران/ رفتیم و سپردیم به هنگامه گران. روحش شاد و نامش همیشه بلندآوازه.» سپس محمدتقی سعیدی، خواننده و موسیقی دانِ اصفهانی و از شاگردان جلال الدین تاج اصفهانی و سیدحسن کسایی به اجرای برنامه پرداخت. پایان بخش این محفل گشایش کتابخانه ملک الشعرا بهار با حضور فرزندش بود. همین طور در آخر این برنامه، اعلام گردید «طاهر صباحی»، فرش پژوه و مجموعه دار ساکن اروپا طی پیامی، قسمتی از کتابخانه شخصی خودرا به این مجموعه اهدا خواهد کرد. 1402/08/06 13:23:57 5.0 / 5 334 تگهای خبر: برنامه , خواننده , شعر , فرهنگی این مطلب را می پسندید؟ (1) (0) تازه ترین مطالب مرتبط جزییات برگزاری کنگره بزرگ شهدای استان اصفهان چهره های ماندگار مازندران مورد تجلیل قرار گرفتند جشنواره عمار در لبنان حضور داشته باشد برگزاری یادمان بخشی عیسی قلی پور نظرات بینندگان در مورد این مطلب نظر شما در مورد این مطلب نام: ایمیل: نظر: سوال: = ۱ بعلاوه ۴