در گفت وگو با بی بدیل دات كام مطرح شد؛ چگونه آنتیگونه وارد ایران امروز شد؟ به گزارش بی بدیل دات کام، کارگردان نمایش شبیه شبیه آنتیگون تاکید کرد هدف از اجرای این نمایش نزدیک کردن نمایشنامه ای از یونان باستان به جامعه امروز ایران با استفاده از هنر آیینی تعزیه بوده است. به گزارش بی بدیل دات کام به نقل از مهر، نمایش «شبیه شبیه آنتیگون» که توسط عنایت اله خادم بشیری و بر مبنای نمایشنامه «آنتیگونه» اثر سوفوکل نوشته شده، اینروزها با کارگردانی مشترک نسیم ادبی و ندا شاهرخی در سالن اصلی مرکز تئاتر مولوی در حال اجرا می باشد. در این اثر مرتضی یونس زاده، آناهید ادبی، وحید الهویی، راد پورجبار، مهناز افتاده نیا، علی سیبی، علیرضا فرد، صدف محسنی، رایحه پاشا، سارا بلوری، فرشته کرمی، تارا سالمی، ملیحه میری، کیمیا صبوری، حنا جعفری، صبا خراسانی، به ایفای نقش می پردازند. تهیه کننده: فانوس هنر پارس، مجری طرح: حامد مهربانی، طراح نور و صحنه: رضا حیدری، طراح لباس: نعیمه شاهرخی، ندا شاهرخی، آهنگساز: عنایت اله خادم بشیری، طراح حرکت: صدف محسنی، مدیر روابط عمومی و تبلیغات: سارا حدادی، دیگر عوامل این اثر نمایشی هستند. به بهانه اجرای «شبیه شبیه آنتیگون» گفت و گویی با ندا شاهرخی یکی از کارگردان های نمایشی انجام شده که در ذیل آمده است: * نمایش نامه «آنتیگونه» بارها در ایران و جهان روی صحنه رفته است، «شبیه شبیه آنتیگون» چه فرقی با اجراهای پیشین از این نمایش نامه دارد؟ وقتی این نمایشنامه را انتخاب کردیم نظر و تلاش مان این بود که به انسان معاصر و تماشاگری که امروز این اثر را که حدودا ۲۵۰۰ سال قبل نوشته شده می بیند، نزدیکش نماییم و سعی کردیم نمایشنامه برایش قابل درک باشد.شاهرخی: همان گونه که گفتید نمایشنامه «آنتیگونه» یکی از شاهکارهای ادبیات نمایشی در جهان است و اجراهای متفاوتی از آن روی صحنه رفته است اما وقتی این نمایشنامه را انتخاب کردیم نظر و تلاش مان این بود که به انسان معاصر و تماشاگری که امروز این اثر را که حدودا ۲۵۰۰ سال قبل نوشته شده می بیند، نزدیکش نماییم و سعی کردیم نمایشنامه برایش قابل درک باشد. از نظر من کاری که یک هنرمند و کارگردان باید انجام دهد اینست نمایشنامه ای را انتخاب نماید که شرایط اجتماعی و سیاسی کشور خودش را در آن لحاظ کند و ارتباطات بین جهان معاصر خودش را با اثر پیدا کند و روی صحنه ببرد، برای آن که تماشاگر هم بتواند با اثر بهتر ارتباط بگیرد. ازاین رو ما این نمایشنامه را برای الهام گرفتن انتخاب کردیم و فرمی که برای اجرای آن در نظر داشتیم برداشتی از تعزیه بود. دلیل این برداشت مفاهیم برجسته موجود در نمایشنامه «آنتیگونه» نظیر مقاومت، عدالت، شجاعت و آزادگی اثر سوفوکل بود که در تعزیه هم این مفاهیم پررنگ است و در انواع تعزیه های ۷۲ تن و روز واقعه این مفاهیم مد نظر است؛ این فرم برای تماشاگر ایرانی آشناست و ذهنیت و شناخت دارد. ترکیب فرم تعزیه با اثر یونانی سوفوکل نمایش «شبیه شبیه آنتیگون» را خلق کرده است، این مهم منجر به ارتباط بهتر تماشاگر با اثر شد و این مفاهیم را به شکل معاصر به نمایش در آوردیم. این اثر به امروز جامعه مان متصل است و پیوندی با زندگی تماشاگر معاصر ایران دارد. متن شاهکار «آنتیگونه» این توانایی را داشت که در مکان و زمان معاصر ایران روایت شود. * ترس از این نداشتید که با توچه به ذهنیت تماشاگر از تعزیه که هنری آئینی به حساب می آید، ارتباطی با قصه و متن «آنتیگونه» که حکایتی یونانی و برای چندهزارسال پیش است برقرار نشود؟ شاهرخی: به هر حال در خیلی از آثار تلفیقی متوجه این مسأله می شویم که مبحث در مکان و زمان دیگری رخ داده و با تلفیق با اثر دیگری منجر به خلق اثر جدید شده است؛ به صورت مثال آخرین اثر آرین منوشکین کارگردان و نویسنده مطرح فرانسوی که من خودم آنرا دیده ام، اثری ترکیبی از زندگی یک کارگردان بود و از نظر فرمی به آثار هند نزدیک بود و از تلفیق حرکات موزون و حتی زبان هندی بهره برده بود. به هر حال مسئله تلفیق همین است و ما در حوزه هنرهای نمایشی متنی را از فرهنگ دیگر با فرهنگ معاصر کشور خودمان تلفیق می نماییم تا به نگاه و اثر جدیدی برسیم. در «شبیه شبیه آنتیگون» هم به این فکر کردیم که این تلفیق با تعزیه اتفاق جدیدی است و امکان دارد تماشاگر را پس بزند چون که این شکل از کار انجام نشده است؛ نسیم ادبی همین اثر را پیشتر با زنده یاد پری صابری به شکل تعزیه در پارک دیرینه شناسی کولوسئوم اجرا کرده بودند اما این اثر با آن نمایش تفاوت های بسیاری دارد. در آن نمایش بخش های آوازی وجود نداشت و متن تبدیل به نسخه نشده بود و از فرم تعزیه فقط برای ژست ها و حضور اسب استفاده شده بود. ولی ما در این اثر متن نمایش «آنتیگون» را به شعر تبدیل کردیم و این اثر با بخش های آوازی روی صحنه می رود. بسیاری از دیالوگ ها به نظم تبدیل گشته و متن اصلی سوفوکل را تغییر ندادیم و وفادارانه به متن اجرا می رویم. بر این اساس این نسخه جدید را ایجاد کردیم و با شناختی که از تعزیه داشتیم فرم را با اثر تلفیق کردیم و خوشبختانه با استقبال تماشاگران و به ویژه افراد متخصص و استادان دانشگاه در حوزه های نمایشی، علوم اجتماعی، علوم سیاسی و ادبیات مواجهه شدیم. البته هر کار جدیدی ریسک و ترس دارد و ما بعنوان هنرمند باید با ترس های مان مقابله نماییم و خطوط را بشکنیم و اثری جدید خلق نماییم. * نام یاسمن خواجه ای بعنوان طراح اولیه این نمایش در شناسنامه اثر آمده است. منظورتان از طرح اولیه چیست؟ همین اجرای تعزیه گونه از «آنتیگونه» سوفوکل؟ شاهرخی: یاسمن خواجه ای عضو کمپانی فانوس است و ما با هم آثار زیادی را روی صحنه برده ایم. زمانیکه تصمیم گرفتیم این اثر را برای جشنواره ای در فرانسه بفرستیم این اثری مشترک بین من، نسیم ادبی و یاسمن بود. خانم خواجه ای تخصصی روی تعزیه پژوهش می کند و در زمینه بین الملل بسیار شناخته شده است. در شروع برنامه ریزی برای این اجرا مسئله این بود که چطور تعزیه را معاصر نماییم، چطور از المان های تئاتر معاصر در تلفیق با تعزیه استفاده نماییم. زمانیکه من با ایشان در اینباره صحبت کردم، ایده ای عنوان شد که مفاهیم مشترک بین تعزیه و آنتیگون را در نظر بگیریم. در اجرای فرانسه این مفاهیم نظیر مقاومت، شجاعت، عدالت و آزادگی از متون «حر» در تعزیه و نمایشنامه «آنتیگونه» استخراج شد و ایشان پیشنهاد ساخت ویدیو در اجرا را داد و ما در فرانسه اجرای مولتی مدیا با ویدیو داشتیم. بازیگران خود نمایش در مورد مفاهیم اثر در زندگی شخصی شان صحبت می کردند. بخش معاصربودن این مفاهیم را این چنین به نمایش گذاشتیم که این موضوعات متعلق به گذشته نیست بلکه در هر لحظه و در همه زمان و جغرافیا وجود دارد. به ویژه در زندگی شخصی افراد این مفاهیم پررنگ است و ما آنها را زندگی می نماییم، این ویدئوها توسط ندا مقدم در ایران ساخته شد و من و نسیم ادبی پس از تمرین کامل در ایران این اثر تلفیقی را در جشنواره آیینت فرانسه اجرا کردیم. همینطور با پیگیری یاسمن خواجه ای این ویدئوها در موزه هنرهای معاصر بروکسل به معرض نمایش گذاشته شد. بدین ترتیب طرح اولیه این اثر از یاسمن خواجه ای است که اشاره مستقیم به تلفیق مفاهیم بود. در اجرای ایران به این دلیل که شکل کار تغییر نمود، ما ویدئوها را حذف کردیم و اثری جدید خلق شد. * در این نمایش تعداد زیادی از هنرجوها و دانشجوهای جوان شما حضور دارند و تعدادی هم بازیگرانی هستند که تجربه های خوبی در تئاتر حرفه ای دارند، انتخاب بازیگران کار بر چه مبنایی بود؟ ما بخش توصیف کننده همسرایان را حذف کردیم و به آنها عاملیت دادیم. مردم معمولی ما گرفتار تغییر می شوند و از وضعیتی به وضعیت دیگر می رسند و مفاهیم معاصر نمایشنامه را آنها حمل و روایت می کنندشاهرخی: در آثار قبلی هم ما همیشه در تلاش بودیم با جوان ها و هنرجوهای تئاتر کار نماییم چونکه معتقدیم کار کردن برای جوان ها در این روزهای تئاتر خیلی سخت است؛ آرزویی که خودمان در جوانی داشتیم که با حرفه ای ترها کار نماییم و فکر کردیم این را خودمان اجرایی نماییم. به این معنا که جوان ها را با فضای حرفه ای آشنا نماییم تا نه صرفاً یک اثر دانشجویی که تجربه ای کامل از حضور در یک تئاتر حرفه ای داشته باشند. دیدن روند خلق، فرایند تولید حرفه ای، حضور کامل روی صحنه از مواردی بود که تلاش کردیم با جوان ها و هنرجوها پیش ببریم. «شبیه شبیه آنتیگون» هم که ۲ بخش دارد؛ در قسمت تعزیه که آواز و فرم دارد از بازیگران حرفه ای تئاتر استفاده کردیم و در قسمت مردم معمولی سعی کردیم از جوان ها استفاده نماییم. علاوه بر فرصت دادن به جوان ها می خواستیم مردم معمولی جوان ها و افراد معمولی باشند. * چرا هم سراهای «آنتیگونه» سوفکل در «شبیه شبیه آنتیگون» تبدیل به مردم معمولی شدند؟ مردم معمولی در این اجرا یعنی چه کسانی؟ شاهرخی: همسرایان در تراژدی های یونان همواره نماینده مردم معمولی روی صحنه هستند، در مورد اتفاقات روی صحنه نظر می دهند و عمدتا عاملیتی ندارند. همسرایان دست به اقدامات خاصی نمی زنند بلکه روایتی را توصیف می کنند و همواره آواز هم می خوانند. در این نمایش همسرایان ما همچون تراژدی های یونان نماینده مردم معمولی هستند، مردم کوچه و بازار و جامعه. اما ما بخش توصیف کننده همسرایان را حذف کردیم و به آنها عاملیت دادیم. مردم معمولی ما گرفتار تغییر می شوند و از وضعیتی به وضعیت دیگر می رسند و مفاهیم معاصر نمایشنامه را آنها حمل و روایت می کنند. همسرایان در این اثر آواز نمی خوانند بلکه دیالوگ می گویند تا قابل فهم تر برای مخاطب باشد. حتی ادبیاتی که استفاده می نمایند نسبت به ادبیات آنتیگون عامیانه تر است. ما سعی کردیم مردم معمولی اجرا به مردم امروز ایران و تماشاگر نزدیک باشند و مفاهیم در اثر را عمیق تر روایت کنند. همزمان با این روایت خودشان گرفتار تغییر می شوند. از شبیه شبیه کرئون بودن، شبیه شبیه ایسمنه بودن، از ترس گذر می کنند و شبیه شبیه آنتیگون می شوند و به شجاعت می رسند. کاری که از نظر ما زنان امروز جامعه ایران و معاصر انجام می دهند، همه ما از این مراحل گذر کردیم. عکس از احسان نقابت است. 1403/06/22 16:41:10 5.0 / 5 55 تگهای خبر: آهنگ , اثر , بازی , برنامه این مطلب را می پسندید؟ (1) (0) تازه ترین مطالب مرتبط رونمایی از 4 اثر موسیقی و مستند دفاع مقدس طی هفته آتی در خراسان شمالی باغ کتاب، خانه اهالی فرهنگ و هنر است سمپوزیوم ملی مجسمه سازی شاهین شهر حضور تعدادی از سینماگران در قطعه هنرمندان نظرات بینندگان در مورد این مطلب نظر شما در مورد این مطلب نام: ایمیل: نظر: سوال: = ۲ بعلاوه ۳