۳۰ آبان، روز بزرگداشت ابونصر فارابی فارابی فیلسوف مسلمان با نظریات حکمرانی به گزارش بی بدیل دات کام، «ابونصر فارابی» یکی از بزرگ ترین فلاسفه و دانشمندان اسلامی، در توسعه‌ی فلسفه و علوم عقلی، تاثیر بسزایی داشت. او با پیوند عقل و دین، نظریات نوینی در زمینه های فلسفه ی سیاسی، اخلاق، منطق و موسیقی ارائه نمود. فارابی با تأسیس مفهوم «مدینه فاضله»، به دنبال ایجاد جامعه ای عادلانه و مبتنی بر حکمت بود. آثار وی در فلسفه و علم، تأثیرات گسترده ای در دنیای اسلام و غرب داشت. اندیشه های فارابی بخصوص در زمینه ی حکمرانی و کمال انسانی، می تواند الگویی برای بازسازی و تقویت «تمدن نوین اسلامی» باشد که در آن علم و دین در خدمت رشد جامعه قرار گیرند. به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، روز ۳۰ آبان (۲۱ نوامبر) بعنوان «روز بزرگداشت ابونصر فارابی» در تقویم ایران ثبت شده است، این تاریخ همزمان با «روز جهانی فلسفه» است. این پیشنهاد ابتدا از جانب انجمن آثار و مفاخر فرهنگی عنوان شد و سپس توسط شورای فرهنگ عمومی و شورایعالی انقلاب فرهنگی تایید و تصویب گردید. در حالیکه ایران تاریخچه ای غنی از فیلسوفان برجسته دارد، انتخاب فارابی برای این روز به سبب جایگاه ویژه ی وی در فلسفه و دیگر حوزه های علمی مانند موسیقی و منطق بوده است. فارابی که به «معلم ثانی» شناخته می شود، تاثیرات بزرگی بر فلسفه اسلامی و غربی گذاشته و در کنار ارسطو، در دنیای فلسفه جایگاهی عالی دارد. دوران جوانی و تحصیلات فارابی ابونصر فارابی در حدود سال ۸۷۲ میلادی (۲۵۰ هجری قمری) در شهر فاراب (اکنون در قزاقستان) به دنیا آمد. وی در دوران جوانی به بغداد رفت، جایی که در آن زمان مرکز علم و فرهنگ جهان اسلام بود. بغداد محلی برای تبادل علم و فلسفه از سراسر جهان بود و فارابی از همین فرصت بهره برد تا علوم مختلف را بیاموزد. فارابی تحصیلات خویش را در زمینه های مختلف همچون فلسفه، منطق، ریاضیات و موسیقی انجام داد. او تحت الشعاع آثار ارسطو و افلاطون قرار گرفت و از آنها برای ساختاردهی به فلسفه ی اسلامی استفاده نمود. یکی از آثار معروف او، ترجمه و تفسیر آثار ارسطو بود که در دنیای اسلام تأثیرگذار شد. فارابی در دوران خلافت عباسی در بغداد به فعالیتهای علمی خود ادامه داد. وی در اواخر عمر به دمشق مهاجرت کرد و در آنجا به تدریس و پژوهش پرداخت. آثار او از مهم ترین منابع فلسفی دوران اسلامی است و تاثیر زیادی بر فلاسفه ی بعدی همچون ابن سینا و در نهایت بر فلسفه غرب داشت. در دوران جوانی، فارابی به تحصیل علوم مختلف در بغداد پرداخت. او از استادان برجسته ای چون یحیی بن عدی و ابویوسف یعقوبی بهره برد. این دوران، برای فارابی فرصتی فراهم نمود تا به بررسی آثار یونانی و فلسفه ی اسلامی بپردازد و به یک متفکر جامع تبدیل گردد. فارابی در رشته های مختلفی همچون منطق، فلسفه طبیعی و موسیقی مطالعه کرد. او با مطالعه ی آثار ارسطو و افلاطون، به تحلیل و بسط مفاهیم فلسفی پرداخت و تفکر اسلامی را با اندیشه های یونانی آمیخت. او کتاب هایی مانند «إحصاءالعلوم» را نوشت که به بررسی و طبقه بندی علوم پرداخته است. فارابی و تأثیرات فرهنگی در دوره عباسیان در دوران خلافت عباسی، بغداد به مرکز علمی و فلسفی جهان اسلام تبدیل گشته بود. فارابی در این دوره به ترویج فلسفه ی یونانی و ترکیب آن با تفکر اسلامی پرداخت. آثار او در زمینه های مختلف علمی تأثیرات عمیقی بر تمدن اسلامی گذاشت. فارابی در این دوران توانست آراء ارسطو را به زبان عربی ترجمه و تفسیر کند. کتاب هایی همچون «فصوص الحکم» و «السیاسة المدنیة» از آثار مهم فارابی هستند که مفاهیم فلسفی و سیاسی یونانی را با موازین اسلامی تلفیق کرده و به اندیشه های دینی و اخلاقی پرداخته است. فارابی نقشی اساسی در گسترش علوم و فلسفه در دنیای اسلام ایفاء کرد. او اصول منطق را در دنیای اسلامی رواج داد و در زمینه ی فلسفه اجتماعی هم ایده هایی چون «مدینه فاضله» را بیان کرد که تأثیرات آن در فلسفه سیاسی بعدی قابل مشاهده می باشد. فلسفه ی سیاسی فارابی و نظریه ی «مدینه فاضله» فارابی در کتاب «المدینه الفاضلة» به شرح جامعه ای ایده آل پرداخته است که در آن، حکمران باید عاقل و دانشمند باشد. او بر این باور بود که تنها حکومتی که بر پایه ی خرد و علم استوار است، می تواند به عدالت و کمال اجتماعی برسد. در «المدینه الفاضلة»، فارابی به تفصیل در رابطه با خصوصیت های حکومتی که در آن افراد به کمال اخلاقی و فکری می رسند، بحث می کند. این جامعه باید از حکمت و عدالت بهره مند باشد و به رهبری فلاسفه و حکیمان نیاز دارد. نظریات فارابی در این حوزه نه تنها در دنیای اسلام، بلکه در غرب هم تأثیرگذار بود. اندیشمندان غربی همچون "توماس آکویناس" و "جان لاک" از مفاهیم فارابی در زمینه های سیاست و حکومت استفاده کردند و آنها را در ساختارهای حکومتی خود به کار بردند. آراء و آثار فارابی در زمینه ی منطق و علوم عقلی فارابی با نگارش بیشتر از ۷۰ اثر علمی در زمینه های مختلف، همچون فلسفه، منطق، سیاست، موسیقی و علوم طبیعی، سهم بسزایی در پیشبرد علوم اسلامی داشت. از مهم ترین آثار او میتوان به موارد زیر اشاره کرد: ۱. "المدینه الفاضله" (شهر فاضله) - این اثر یکی از مهم ترین آثار سیاسی فارابی است که در آن به مفهوم جامعه ای کامل و عادلانه پرداخته است. فارابی در این کتاب به بررسی خصوصیت های حکومت مطلوب، رهبری عادلانه و نقش فلسفه در جامعه می پردازد. ۲. "الإلهیات" (الهیات) - در این اثر، فارابی به بررسی اصول متافیزیک و الهیات پرداخته است. وی در اینجا به تبیین مفهوم وجود و تحلیل نظریه های مختلف در مورد خدا و جهان هستی می پردازد. ۳. "الکشف عن مناهج الأدلّة" (کشف از روش های دلیل مندی) - فارابی در این کتاب به تحلیل و شرح اصول منطق و استدلال می پردازد و یکی از نخستین کسانی است که سیستم های منطقی ارسطو را به صورت کامل در فلسفه اسلامی تطبیق داده است. ۴. "موسیقی کبیر" (موسیقی بزرگ) - این کتاب به بررسی نظریات موسیقی در فلسفه اسلامی و همینطور جایگاه هنر در جهان و تاثیر آن بر روح انسان می پردازد. ۵. "فصوص الحکم" (فصوص حکمت) - این اثر به بیان مفاهیم اخلاقی و فلسفی در چارچوب فصوص (الفاظ حکمی) پرداخته و در تلاش است تا از راه کلمات و جملات حکیمانه، فلسفه اخلاقی خویش را عرضه کند. آثار فارابی به صورت کلی نه تنها در جهان اسلام بلکه در تاریخ فلسفه ی غرب هم تأثیرگذار بوده اند، به صورتی که خیلی از فلاسفه ی غربی نظیر "توماس آکویناس" از آثار او بهره بردند. این آثار، بخصوص در زمینه ی فلسفه سیاسی و منطق، همچنان در دنیای معاصر مورد مطالعه قرار می گیرند. فلسفه اخلاقی فارابی: انسان کامل و تربیت اخلاقی فارابی در فلسفه ی اخلاقی خود به مفهوم انسان کامل پرداخته است. درنظر او، انسان کامل کسی است که به تمامی فضایل اخلاقی و عقلانی دست یافته و توانسته است کمال خویش را در تمامی ابعاد زندگی بشری تحقق بخشد. وی در آثار خود تاکید کرد که تربیت اخلاقی باید در جهت کمال انسان باشد و آموزش های اجتماعی و فردی باید بگونه ای باشد که انسان ها به صفات عالی اخلاقی دست یابند. فارابی در کتاب های خود نظیر «فلسفه اخلاق» به تشریح این دیدگاه ها پرداخته است. این ایده های اخلاقی فارابی تاثیر زیادی در فلسفه اسلامی و در روش های تربیتی جوامع اسلامی داشت. آموزه های وی در مورد تربیت اخلاقی و رسیدن به کمال انسانی، هنوز در آموزه های فلسفی و اخلاقی معاصر برجسته است. فارابی و تأثیرات او بر فلسفه غرب فارابی بعنوان یکی از بزرگ ترین مترجمان و مفسران آثار ارسطو و افلاطون در جهان اسلام شناخته می شود. او نه تنها آثار این فلاسفه را ترجمه کرد، بلکه آنها را با فلسفه اسلامی تطبیق داد و تأثیرات عمیقی بر جریان های فلسفی در غرب گذاشت. فارابی در کتاب «الفلسفة الأولی» به تبیین اصول فلسفه طبیعی و نظریات در ارتباط با طبیعت و عالم پرداخت. این آثار در دوران های بعدی بخصوص در قرون وسطی توسط فلاسفه اروپایی مطالعه شد و به پیشرفت فلسفه ی غرب کمک کرد. تأثیرات فارابی در غرب بخصوص در حوزه ی منطق و اخلاق، مشهود است. فلاسفه ای همچون "توماس آکویناس" و "رنه دکارت" از مفاهیم فارابی بهره برداری کرده و آنها را در سیستم های فلسفی خود گنجاندند. فارابی و اندیشه های دینی: نزدیکی فلسفه و دین فارابی کوشش کرد که فلسفه و دین را در چارچوب واحدی تلفیق کند. او بر این باور بود که حقیقت واحدی در فلسفه و دین وجود دارد و آنها نمی توانند در تضاد با یکدیگر باشند. او در آثار خود نشان داد که فلسفه می تواند به تقویت اصول دینی کمک نماید. فارابی در کتاب هایی مانند «السیاسة المدنیة» به بررسی اصول سیاسی و اجتماعی از دیدگاه اسلامی و فلسفی پرداخت. او تاکید کرد که حکومت باید به وسیله ی حکیمان و عالمان اداره شود تا عدالت و کمال انسانی در جامعه تحقق یابد. ازاین رو، فلسفه باید همگام با دین، در راه رشد فردی و اجتماعی انسان ها عمل کند و باعث شکل گیری جامعه ای عادلانه و مبتنی بر حکمت شود. فارابی با تفکر فلسفی و علمی خود به ایجاد هم افزایی میان عقل و ایمان پرداخت. او بر این عقیده بود که عقل انسانی می تواند برای فهم عمیق تری از اصول دینی راه گشا باشد. این دیدگاه در جوامع مسلمان مورد استقبال قرار گرفت و تأثیرات زیادی بر فلاسفه ی اسلامی و حتی اندیشمندان غربی داشت که به دنبال یافتن رابطه ای منطقی و عقلانی میان علم و دین بودند. دستاوردهای علمی فارابی در ریاضیات و موسیقی فارابی در زمینه های مختلف علمی بخصوص ریاضیات و موسیقی دستاوردهای مهمی داشت. در ریاضیات، او به بررسی نظریات اُقلیدس و دیگر ریاضی دانان یونانی پرداخت و مفاهیم هندسی و عددی را به صورت دقیق تری توضیح داد. آثار او در این حوزه ها بعداً در دنیای اسلام و غرب مورد مطالعه قرار گرفت و به توسعه‌ی این علوم کمک کرد. فارابی در موسیقی هم به پژوهش های گسترده ای پرداخت. کتاب «الموسیقی الکبیر» او در واقع یکی از نخستین آثار جامع در زمینه ی نظریه موسیقی است که شامل مباحثی چون نت ها، میزان ها و سازها می شود. این اثر، تاثیر بسیاری در ترویج موسیقی در دنیای اسلام داشت و حتی به شکل گیری مفاهیم موسیقی کلاسیک غربی هم کمک کرد. علاوه بر این، فارابی در علم نجوم هم مداخله داشت و به مطالعه ی حرکت ستارگان و سیّارات پرداخت. وی همینطور به کاربرد ریاضیات در نجوم و دیگر علوم طبیعی پرداخت و با عنایت به دستاوردهای علمی خود در این حوزه ها، نقشی اساسی در گسترش علم در دوران های بعدی ایفاء کرد. فلسفه فارابی و «تمدن نوین اسلامی» فارابی از پیشگامان تلفیق فلسفه و دین در تمدن اسلامی بود. او با نظریه «مدینه فاضله»، در تلاش بود تا جامعه ای بر پایه ی عقلانیت، عدالت و کمال انسانی بسازد. این اندیشه های فارابی بخصوص در دوران معاصر می تواند مبنای ایجاد «تمدن نوین اسلامی» باشد که در آن، علم و دین به صورت همزمان در خدمت جامعه قرار گیرند. در دنیای امروز، فلسفه ی فارابی می تواند راهگشای مسائل اجتماعی و سیاسی جوامع اسلامی باشد. نظریات او در زمینه حکمرانی بر پایه عقل و انصاف، می تواند در ایجاد حکومتی کارآمد و مبتنی بر عدالت و حکمت، در جوامع معاصر اسلامی مورد استفاده قرار گیرد. دیدگاه های فارابی در ارتباط با ساختار جامعه و حکمرانی عادلانه هنوز در خیلی از اندیشه های سیاسی معاصر اثرگذار است. در نهایت، فلسفه ی فارابی در عصر حاضر می تواند بعنوان یک الگو برای بازسازی و تقویت تمدن اسلامی نوین عمل کند. با عنایت به چالش های موجود در جهان اسلام، فارابی بعنوان یک متفکر خردگرا و پیوسته به اصول انسانی و دینی، می تواند الهام بخش برای ایجاد جامعه ای عادلانه و علمی در قرن بیست ویکم باشد. با توجه به مطالب فوق، «ابونصر فارابی» بعنوان یکی از پیشگامان فلسفه ی اسلامی و علمی، تأثیرات گسترده ای بر اندیشه های دینی، سیاسی و علمی در جهان اسلام و غرب گذاشت. نظریات او در زمینه هایی مانند حکمرانی عادلانه، عقلانیت و کمال انسانی، همچنان در دنیای معاصر مورد توجه است و می تواند مبنای فلسفه ی اجتماعی و سیاسی در جوامع اسلامی امروز قرار گیرد. علاوه بر این، آثار فارابی در منطق، ریاضیات و موسیقی زمینه ساز پیشرفت های علمی در دوران های بعدی شد. به صورت کلی، فارابی نه تنها به توسعه‌ی فلسفه ی اسلامی کمک کرد، بلکه با تلفیق عقل و دین، امکان شکل گیری «تمدن اسلامی نوین» را فراهم آورد که در آن علم و اخلاق در خدمت رشد و پیشرفت جامعه است. 1403/08/30 09:36:39 5.0 / 5 8 تگهای خبر: آموزش , اثر , سیستم , فرهنگی این مطلب را می پسندید؟ (1) (0) تازه ترین مطالب مرتبط روز فرهنگی شیراز در تانزانیا نکاتی که برخی گروههای نمایشی از آن بی اطلاع هستند پدر شهید سیداحمد موسوی آسمانی شد پزشکیان: بخوانیم تا همدل شویم نظرات بینندگان در مورد این مطلب نظر شما در مورد این مطلب نام: ایمیل: نظر: سوال: = ۴ بعلاوه ۳