بی بدیل  - Bibadil
17 بهمن 1403   5 فوریه 2025
نام کاربر:
کاربر مهمان



به جامعه مجازی بی بدیل بپیوندید... ورود ثبت نام
بررسی جشنواره تئاتر فجر با حضور مدیر تئاتر و دو هنرمند در بی بدیل دات كام برگزار شد

رویدادی که هنوز هم منصه ظهور استعدادهاست

رویدادی که هنوز هم منصه ظهور استعدادهاست بی بدیل دات کام: در بررسی نقاط قوت و ضعف تئاتر فجر عنوان شد که« این رویداد با وجود قدمت اساسنامه مشخصی ندارد.»


نشست بررسی نقاط قوت و ضعف جشنواره تئاتر فجر با حضور اتابک نادری، سرپرست اداره کل هنرهای نمایشی، محمودرضا رحیمی و نیما دهقان، دو تن از کارگردانان تئاتر ایران همزمان با چهل و سومین دوره این جشنواره در خبرگزاری دانشجویان ایران ایسنا برگزار شد.

به گزارش بی بدیل دات کام به نقل از ایسنا، در این جلسه مباحثی مانند افزایش مقبولیت جشنواره تئاتر فجر برای اهالی تئاتر، لزوم تدوین اساسنامه ای مشخص برای این جشنواره، موفقیت جشنواره تئاتر فجر در ایجاد زمینه گفتگو میان هنرمندان و... به بحث و بررسی گذاشته شد. اتابک نادری، به علت مشغله هایش در اداره کل هنرهای نمایشی، امکان حضور تا پایان جلسه را نداشت و از میانه جلسه، مباحث ما با دو هنرمند حاضر ادامه یافت.
در این جلسه عنوان شد که جشنواره تئاتر فجر با تمام محدودیت هایش همچنان اصلی ترین زمینه را برای رویارویی هنرمندان مختلف در سراسر کشور فراهم می آورد و هنوز هم مجالی است برای کشف استعدادهای تازه. ضمن این که در جهان نیز تئاتر ایران را با عنوان همین جشنواره می شناسند.

در شروع این پرسش عنوان شد که چطور می توان مقبولیت و اعتبار پیشین جشنواره فجر را احیا کرد.

اتابک نادری که در دوره های متفاوت جشنواره بعنوان هنرمند و مدیر قسمتهایی از جشنواره تئاتر فجر با این رویداد همکاری داشته، در جواب این مورد اظهار داشت: در وهله اول نیاز به این فرهنگ سازی داریم که جشنواره اول و آخر تئاتر و تولید آن نیست. خوشبختانه این تفکر الان به پختگی رسیده است. پیش از این به اقتضائات زمان، هنرمندان باید تحت هر شرایطی کار خودرا به جشنواره می رساندند چونکه لازمه اجرای عمومی در طول سال، حضور در جشنواره تئاتر فجر بود اما هم اکنون چنین الزامی وجود ندارد و گروههای نمایشی می توانند آثار خودرا در طول سال به اجرای عمومی بگذارند. وقتی یک کارگردان در اجرای عمومی، مواجهه اثر خودرا با مخاطب ببیند، خود به خود جشنواره در اولویت دوم او قرار می گیرد و این نگاه از نظر من حرفه ای است.


جشنواره فجر، منصه ظهور استعدادهای ناب است

سرپرست اداره کل هنرهای نمایشی افزود: از طرفی ما نسلی هستیم که از اواخر دهه ۶۰ در جشنواره شرکت داشته و با آن بزرگ شده ایم و شاید جشنواره برای ما به صورتی روتین هم شده باشد. ولی وقتی امسال ۲۸۱ اثر متقاضی شرکت در جشنواره اند، نمی توانیم بگوییم مقبولیت آن کمرنگ شده. این نگاهِ عده ای در تهران است. بعنوان نمونه، هم نسلی های من که مشغول تدریس و اجرای آثار خود هستند، نیاز به حضور در جشنواره نمی بینند و در جایگاهی هستند که برای حضور در جشنواره از آنان دعوت می شود ولی نسل جوانی هستند که حضور در جشنواره برایشان مهم می باشد. با عنایت به سابقه فعالیتم در دفتر استان ها هنوز این علاقه مندی را در گروههای دیگر شهرها برای حضور در جشنواره می بینیم. همچنانکه هنوز هم جشنواره فجر در هر موقعیتی، منصه ظهور استعدادهای ناب است. ازاین رو کمرنگ شدن این تمایل را به همه هنرمندان تعمیم نمی دهم.

دبیر جشنواره اساسا باید مدیر کل هنرهای نمایشی باشد

اما نیما دهقان که در دوره های مختلفی از جشنواره حضور داشته و جوایزی را هم از این رویداد دریافت کرده است، با تکیه بر این که دبیر جشنواره اساسا باید مدیرکل هنرهای نمایشی باشد، توضیح داد: هر هنرمندی در جایگاه دبیر با خودش سلیقه هایی می آورد که سبب تغییر شکل جشنواره می شود. در تمام جشنواره های حرفه ای دنیا، کسی که پول جشنواره را می دهد، صاحب آن جشنواره است. جشنواره تئاتر فجر متعلق به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است و نمی توان آنرا به واسطه سلیقه دبیران، گرفتار چالش کرد. لطمه های این جشنواره از زمانی شروع شد که مدیران کل، دیگر دبیر جشنواره نبودند. در صورتی که مدیر کل به سیاستها اشراف دارد. حال اگر خواهان نگاه هنرمندانه هستیم، می تواند شورای سیاستگذاری خودرا با جمعی از هنرمندان تشکیل بدهد که به او مشورت بدهند.


او که به جز شرکت در جشنواره، در برگزاری رویدادهایی مانند کارگردانی افتتاحیه و اختتامیه دوره های مختلف و تهیه برنامه های تصویری با این جشنواره همکاری داشته است، افزود: مدیر کل هنرهای نمایشی ۱۰ برابر بالاتر از دبیر جشنواره در تلاش و تکاپو است و در نهایت باید پاسخگوی همه مشکلات باشد. تا وقتی که شخصی به جز مدیر کل هنرهای نمایشی، دبیر جشنواره تئاتر فجر شود، این جشنواره رو به بهبود نخواهد رفت.

فقط تعداد محدودی باید جایزه بگیرند

این کارگردان، تعدد جایزه های جشنواره تئاتر فجر را دیگر مشکل بزرگ این جشنواره دانست و افزود: اهدای ۱۸۰ جایزه در یک جشنواره در تمام دنیا، یک شوخی بزرگ است و یک جشنواره با چنین کاری، هویت هنری و تندیس خودرا زیر پرسش می برد. از طرفی، تئاتر در هر شکلش تئاتر است. تعریف این همه بخش در جشنواره تئاتر فجر، غیرحرفه ای است. آیا بطورمثال در جشنواره ای مانند اسکار، جوایز برمبنای ژانر آثار، اهدا می شود؟!
دهقان اضافه کرد: یک نمایش، فارغ از گونه اجرائی خود، کیفیت مشخصی دارد. ازاین رو از میان ۱۰۰ تا ۱۵۰ گروهی که در بخش های مختلف جشنواره شرکت می کنند، فقط تعداد محدودی باید جایزه بگیرند. اهدای بالاتر از ۱۰۰ جایزه به شرکت کنندگان یعنی داریم به یکدیگر باج می دهیم و برخی جوانان را در همان اول راه، لوس و گرفتار توهم می نماییم. در سال یک نفر باید بهترین کارگردان تئاتر فجر باشد تا هویت و کلاس آن جشنواره حفظ شود.

جشنواره یعنی ویترین

محمودرضا رحیمی که سالهای گذشته بعنوان کارگردان، داور و مدیر تعدادی از بخش های جشنواره فجر در این رویداد حضور داشته و امسال نیز مدیریت بخش دیگرگونه های اجرائی را بر عهده دارد، نیز اظهار داشت: وقتی می گوییم جشنواره، اقبال ندارد، باید مشخص شود مقصود ما از اقبال چیست. جشنواره بایستی میانگینی از ارزش های تئاتری سالانه باشد و اگر مقرر است بخش جدیدی ارائه دهد یا کشف استعداد داشته باشد، وابسته به یک جریان تولید خواهد شد.


او اضافه کرد: اگر جشنواره دولتی نتوانسته به وظیفه خود برای پیشرفت تئاتر کمک نماید، این ایراد به خود جشنواره برمی گردد چون جشنواره یعنی ویترین. جشنواره باید تئاتر را برند می کرده و نه خودش را. اتفاقا در این چند دوره باید تئاتر آنقدر برند می شده که بجای برگزاری جشنواره دولتی، مانند همه جای دنیا۱۰ تا جشنواره خصوصی می داشتیم.

تئاتر نیازمند ثبات است

این استاد دانشگاه ابراز تاسف کرد: جشنواره نتوانسته تئاتر و خودش را برند کند. این وضعیت دلیلهای گوناگونی دارد که همکارانم به قسمتهایی از آن اشاره کردند. از سال ۹۷ که بحث اساسنامه جشنواره عنوان شد، به همان هم عمل نکردیم و هر که آمد، عمارتی نو ساخت. مساله کمرنگ شدن انگیزه پیشرفت فرهنگی در مدیران بالادستی است.
رحیمی، نبود ثبات مدیریتی را از مشکلات بزرگ تئاتر خواند و اضافه کرد: تئاتر یک کشتی است که با ثبات مدیریت حرکت می کند. ضمن این که تئاتر اصلا امری کاملا سیاسی نیست بلکه قسمتی از آن سیاسی است اما در کشور ما به این عنوان که تئاتر، هنری سیاسی است، آنرا به حاشیه برده اند. در این وضعیت احزاب سیاسی هم نقش پررنگی داشته اند. به صورتی که تئاتر به وسیله ای برای تسویه حساب های احزاب سیاسی تبدیل گشته است.


او از اشتباه های پرتکرار مدیران بعنوان دیگر امری که به تئاتر لطمه زده یاد کرد و توضیح داد: حتی مدیرانی که خود تئاتری بوده اند، اشتباه های زیادی داشته اند. تا جایی که برمبنای همین اشتباه ها، مرکز هنرهای نمایشی به اداره کل هنرهای نمایشی تنزل پیدا کرد و همین فرونشست موجب از دست دادن شهرستان ها شد چونکه اتوریته مرکز هنرهای نمایشی بر شهرستان ها از بین رفت.

چرا تئاتر در رسانه ها تبلیغ نمی شود؟

این کارگردان ضمن اشاره به گسترش تئاترهای خصوصی در سالیان اخیر اضافه کرد: بپذیریم با گسترش تئاترهای خصوصی طبیعی است که قدری سطح جشنواره ها پایین بیاید. وقتی شبانه بالاتر از ۱۵۰تئاتر در تهران روی صحنه می رود، همه آثار که سطح بالا نیستند.
رحیمی از تنزل اقبال رسانه ها به تئاتر بعنوان دیگر مشکل این هنر یاد و تصریح کرد: رسانه ها نخستین قدرت دنیا هستند که اگر چنین نبود، این همه کانال در سطح دنیا مفت و مجانی در اختیار مردم قرار نمی گرفت. وقتی این همه کالا در شبکه های مختلف تلویزیونی تبلیغ می شود، چرا تئاتر تبلیغ نشود. قبلا در روزنامه ها صفحه تئاتر داشتیم. الان حتی برخی روزنامه ها صفحه هنر هم ندارند بلکه فقط صفحه فرهنگ دارند. توجه رسانه ها به تئاتر خیلی کم شده. صنف تئاتر هم نتوانسته عملکرد موفقی داشته باشد. همه اینها دست به دست هم داده تا ارزش تئاتر کم شود. در این گفتگو در درجه اول داریم درباره ی تئاتر صحبت می نماییم و بعد جشنواره.
جشنواره برای ما جایگاهی ملی داشت
این کارگردان تئاتر، با ابراز تاسف از قطع شدن ارتباط تئاتر تهران با دیگر شهرها اضافه کرد: از زمانی که ارزیابی آثار دیگر شهرها جهت شرکت در جشنواره ها بوسیله دیدن فیلم انجام شد، فراموش کردیم تئاتر فجر برای ما یک جایگاه ملی داشت که به واسطه آن هنرمندان در کل کشور می چرخیدند و با گروههای نمایشی در سراسر کشور ارتباط برقرار می کردند و ارتباطی بین آنان برقرار می شد. همین که کسی از تهران به دیگر شهرها می رفت، احترام به هنرمندان آن شهر بود اما الان این ارتباط قطع شده است.


در ادامه این نشست مبحثی درباره ی اساسنامه جشنواره تئاتر فجر عنوان شد. به این معنا که این جشنواره با وجود قدمت خود، هنوز اساسنامه مشخصی ندارد و از طرفی تئاتر به جهت زنده بودنش، متاثر از تغییرات اجتماعی است. در این میان چطور می توان به راهکاری عملی دست یافت؟
نادری در جواب این پرسش، نبود شاکله تشکیلاتی تئاتر را، درد اصلی دانست و توضیح داد: ساز و کار تئاتر ما با دنیا قابل مقایسه نیست. هر از گاهی از آنان الگوبرداری می نماییم ولی ساختار و سازمان تئاتری ما تعریف نشده است. همچنانکه در استان ها اداره تئاتر نداریم. قبل از انقلاب به همت دکتر فروغ، در استانهای کشور مراکزی تحت عنوان اداره تئاتر داشتیم اما الان شبکه گسترده ای داریم به نام انجمن هنرهای نمایشی. از طرفی مدیران ارشاد استان ها هزاران ماموریت دارند که یکی از آنها تئاتر است و توجه به آن وابسته به سلیقه آن مدیر است. قائل به فرد بودن، ضعف مدیریتی ماست. در صورتی که جشنواره های بزرگ دنیا سال ها رؤسای ثابتی دارند. کار رئیس جشنواره در قیاس با دبیر آن متفاوت می باشد. کار رئیس جشنواره، سیاست گذاری و امور اجرایی می باشد و کار دبیر، اعمال سلیقه های هنری است. یعنی به صورت ترکیبی عمل می شود.


باید برای جایزه، پروتکلی داشته باشیم
این مدیر هنری ضمن اشاره به لزوم داشتن پروتکلی برای جوایز جشنواره تئاتر فجر اضافه کرد: ایرادی ندارد که بطورمثال ما ۵۰ تندیس برای جشنواره تعریف کرده ایم ولی مشکل اینجاست که در دوره بعد بطورمثال جایزه پژوهش درنظر گرفته می شود در صورتی که ساز و کار پژوهش با شرایط اجرای یک نمایش متفاوت می باشد. اینها به مدیریت تئاتر (نه به معنای مرکز هنرهای نمایشی بلکه به معنای ساختار تئاتر) برمی گردد.
در ادامه می توانید تصاویری از سخنان اتابک نادری در این جلسه را ببینید.


منبع:

1403/11/08
10:01:49
5.0 / 5
139
تگهای خبر: اثر , برنامه , برند , تلویزیون
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب
نظر شما در مورد این مطلب
نام:
ایمیل:
نظر:
سوال:
= ۴ بعلاوه ۱
تمام حقوق معنوی سایت بی بدیل طبق قوانین مالکیت معنوی محفوظ میباشد
درباره ما  پیشنهادات  تبادل لینک
سایت بی بدیل دات کام  ،